Thực tế cho thấy, con người lại hay đi tìm tự do và hạnh phúc ở những hình thái bên ngoài, là nơi không có nó. Họ quên rằng tự do và hạnh phúc xuất phát từ bên trong, nơi tâm hồn mỗi người.
Người ta tổ chức xã hội, xây dựng xã hội thật hiện đại, biến mỗi người thành một con Robot làm việc, theo một nguyên tắc chặt chẽ , hợp lý và đắc dụng. Rồi mỗi người lại tổ chức cho mình một “thế giới” thật tiện nghi, sống theo một công thức đã được lập trình, rồi yên tâm và hãnh diện với những ràng buộc chặt chẽ bất di dịch đó.
Đối với cá nhân, con người thường nghĩ đến tiện nghi vật chất, sắm xe cộ, nhà cửa, đồ dùng, máy móc, trang phục… hoặc chức vụ, lương tháng, bề thế xã hội, học thức… là có hạnh phúc. Trong hôn nhân, thì chỉ dựa vào những cảm xúc yêu đương là đủ hạnh phúc. Nhưng thực tế cho thấy, mọi sự đều mau chán và mau qua, tâm trạng lại thèm khát cái mới, cái hơn, để rồi nỗi bất hạnh vẫn triền miên dai dẳng.
Mọi người luôn có một cảm giác rằng, càng vơ vào cho mình nhiều thì sự an toàn và hạnh phúc càng được bảo đảm nhưng sự thật càng ôm nhiều thì sự ràng buộc và nô lệ càng lớn, nó tỷ lệ nghịch với sự tự do và hạnh phúc. Khi cái Tôi của con người được nhập thân với vật thể nào đó, hoặc với danh lợi, hoặc với những ý niệm về giá trị sự vật nào, là lúc cái tôi lập tức bị nô lệ, từ đó sẽ phát sinh sự lo lắng và bất an, vì luôn phải chay theo sự biến động của nó, phải bảo vệ vì sợ mất nó. Và như thế là tự do và hạnh phúc biến mất.
Cũng như nếu con người hưởng dùng một đồ vật thô sơ không đáng giá thì sẽ ung dung chẳng lo sợ gì, nhưng với một đồ vật đắt tiền lên tới nhiều triệu, thì luôn bị nó sai khiến, phải gìn giữ, chăm sóc, nương nhẹ, vuốt ve, xót xa, tiếc nuối, sợ hư hại, sợ mất nó… và còn thờ ngắm nó, lại còn phải khoe khoang (chia sẻ) cho càng nhiều người biết càng tốt. Ôi thôi một chuỗi ràng buộc luẩn quẩn nhiễu nhương phức tạp, chỉ mang đến sự lo lắng và bất an, biến chủ thể trở nên kẻ nô lệ. Ngày nay không phải một thứ mà mọi thứ đều như vậy.
Con người ngày nay có thấy được tự do và hạnh phúc hơn các xã hội truyền thống (thời chưa công nghiệp hóa) không?
Câu trả lời đã có sẵn, xin để dành suy ngẫm.
Huệ Minh tổng hợp
